Met diëten bezig zijn kan leiden tot een gewichtobsessie en een ‘gevecht met jezelf’. Mindful en intuïtief met voeding omgaan, schrijft diëtist, NLP-master en ACT-trainer Netty van Kaathoven, leidt vaak tot betere resultaten. Hoe je eet kan net zo belangrijk zijn als wat je eet. Ze geeft zes aandachtspunten om de relatie met onze voeding te verbeteren.
In de maatschappij waarin we leven is eten continu beschikbaar, overal en op elk moment van de dag. We eten makkelijk te veel – niet omdat we honger hebben maar omdat we onbewust geprikkeld worden door de verleidingen in onze omgeving. Daarbij zijn we bovendien vaak helemaal niet bezig met de hap in onze mond maar met de volgende hap die we willen nemen. Denk aan de halve zak chips die we nauwelijks proeven, het grijpen naar het volgende koekje terwijl we het huidige koekje nog niet op hebben, het dóóreten tijdens een maaltijd zonder te voelen hoe vol onze maag zit.
Geen wonder dat een op de twee volwassenen in ons land overgewicht heeft. Aandacht voor gezondheid en goede voeding is belangrijk, maar het is niet voldoende. Veel aandacht voor diëten kan zelfs leiden tot een gewichtsobsessie en (di)eetobsessie: een verstoorde relatie met eten en met het lichaam. Voeding en gezondheid worden een worsteling met jezelf die veel stress oplevert. Kenmerkend aan veel diëten is dat mensen wel afvallen maar dat al het gewicht (of meer) er na korte tijd weer bij is.
Intuïtief en mindful eten is een gezond alternatief. Samen met Marie-Thérèse Hendriks schreef ik twee werkboeken waarin we handvaten geven voor een betere relatie met ons eten en ons lijf.
Vriendelijke, nieuwsgierige aandacht
Mindfulness is vriendelijke, nieuwsgierige aandacht geven aan wat er in je leven speelt. En met deze milde blik kijken naar wat je lichaam, hart en geest je vertellen. Dat kan ook op voeding worden toegepast. Wie met aandacht eet, eet vaak lekkerder en heeft eerder genoeg gehad.
Uit onderzoek naar mindful eten blijkt dat mensen die minder impulsief eten een lagere calorie-inname hebben en een voorkeur hebben voor gezondere eetkeuzes. Na een acht weken durende training mindful eten aan de Universiteit Maastricht bleek dat de deelnemers minder last hadden van emotie-eten, minder aan eten dachten en minder bang waren dat ze de controle over eten zouden verliezen.
Mindful eten gaat vaak samen met intuïtief eten. Bij intuïtief eten zijn onder meer honger- en verzadigingssignalen in plaats van dieetvoorschriften het uitgangspunt. Uit studies blijkt dat intuïtief eten samenhangt met een lager BMI, minder cardiovasculaire risico’s en een betere lichamelijke gezondheid. Intuïtieve eters vertonen bovendien minder verstoord eetgedrag.
Drie sleutels
Hoe komen we tot een gezonde relatie met eten? Drie sleutels spelen een rol.
1. Herken het onbewuste eten
Impulsief grijpen we naar een snack, consumeren we zonde-om-weg-te-gooien-eten, eten we onbewust nare emoties weg of kauwen we popcorn bij de film. Aandachtig eten is voor de meeste mensen al een openbaring. Hierin helderheid krijgen met behulp van zelfobservatie maakt een wereld van verschil.
2. Eet mindful
Mindfulness leert je stilstaan bij wat je eet en wat het voedsel met je doet, maar vooral ook bij hoe en waarom je eet. Door de aandacht gaat je eettempo omlaag en voel je eerder wanneer je maag voller raakt. Je leert om ontspannen met eten om te gaan, om bewust te genieten en naar je lichaam te luisteren. Mindfulness geeft ook inzicht in wat jou afleidt, voor welke prikkels je gevoelig bent. Wanneer het leven tegenzit leert mindfulness je om te gaan met de onrust die je ervaart. Je krijgt gevoel voor jouw reacties zonder jezelf erin te verliezen. En hebt minder vaak ‘lekkers’ nodig als troost of verdoving.
3. Ontwikkel lichaamsbewustzijn
Lichaamsbewustzijn betekent dat je kunt voelen wat je lichaam je vertelt. Het gaat niet over denken maar over aandachtig waarnemen. Dat maakt dat je in contact met je lijf staat en de seintjes opmerkt van bijvoorbeeld beginnende vermoeidheid of een van de verschillende soorten honger die je kunt voelen (in totaal kunnen zeven soorten honger worden onderscheiden).
Met de drie sleutels leer je herkennen en respecteren waar je je eten voor gebruikt, bijvoorbeeld om honger te stillen, als troost, als ontspanning of om iets te vieren. Je gaat ook inzien hoe dieet-denken een goede relatie met eten en je lichaam in de weg zit. Als je altijd in gevecht bent met je lijf, wil je er waarschijnlijk ook niet naar luisteren. Voor mensen die altijd aan het lijnen zijn kan mindful en intuïtief eten een bevrijding zijn. Het herstelt het vertrouwen in jezelf én geeft meer eetplezier.
Zes aandachtspunten
De onderstaande zes aandachtspunten van mindful en intuïtief eten leiden tot meer bewustzijn. Je oefent ermee de regie over je eetgedrag in eigen hand te nemen en op je lichaamssignalen te vertrouwen.
- Sluit vrede met eten
Verdeel eten niet in goed of slecht, en stop met je te laten leiden door dieetdenken. Vraag je niet af ‘doe ik het goed’, maar ‘wat doet mij goed’. - Onderzoek gewoonten
Onderzoek welke factoren je huidige eetgedrag beïnvloeden zoals verleidingen om je heen, eetgewoonten uit je cultuur, familie, je dieetverleden of ingesleten gewoonten. - Honger of trek, ken het verschil
Leer je eigen lichaamssignalen van honger te (her)kennen. Eer je honger en voorkom extreme honger, want dat lokt over-eten uit. Waar honger je naar? Leer ook het verschil tussen fysieke honger en lekkere honger kennen. - Ontdek verzadiging, plezier & voldoening
Check wat voor jou en je lichaam goed voelt en wat je lekker vindt: hoeveel heb je nodig voor een verzadigd gevoel? Ervaar je genoeg plezier en voldoening? - Herken je neiging tot emotie-eten
Ontdek waar je echt naar hongert (iets wat niet met eten te maken heeft) en hoe je daarvoor beter kunt leren zorgen. - Ontwikkel gezonde balans & speelruimte
Aandacht voor een gezonde balans in wat je eet, zowel in hoeveelheid als in kwaliteit. Met voedingskennis in combinatie met mindfulness ontwikkel je een eigen voedingspatroon waarin speelruimte is voor lekkers.
Samen met Marie-Thérèse Hendriks schreef Netty van Kaathoven de volgende twee werkboeken:
Ontdek de natuurlijke eet-expert in jezelf met Intuïtief & Mindful eten, dat uitnodigt tot het opdoen van ervaringen waarmee de natuurlijke relatie met eten en je lichaam wordt hersteld. Met veel praktijkvoorbeelden.
Vrij van eetbuien en emotie-eten, over je innerlijke gids voor impulsief eten, emotie-eten en eetbuien, met oefeningen om te leren stil te staan bij datgene in jou dat het moeilijk heeft en hoe je eetbuien en emotie-eten kunt loslaten en grip krijgen op impulsief eten.
Netty van Kaathoven en Marie-Thérèse Hendriks zijn diëtist, NLP-master en ACT-trainer. Ze zijn ervaren specialisten op het gebied van eet- en gewichtsproblemen en eetstoornissen en hebben duizenden cliënten met hun inzichten en werkwijze kunnen helpen.
Website: mindful-eten.nl